{"id":64787,"date":"2019-01-23T01:01:09","date_gmt":"2019-01-22T19:31:09","guid":{"rendered":"https:\/\/hindi.theindianwire.com\/?p=64787"},"modified":"2019-01-23T01:01:09","modified_gmt":"2019-01-22T19:31:09","slug":"%e0%a4%aa%e0%a4%b0%e0%a4%bf%e0%a4%ae%e0%a5%87%e0%a4%af-%e0%a4%b8%e0%a4%82%e0%a4%96%e0%a5%8d%e0%a4%af%e0%a4%be","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/hindi.theindianwire.com\/%e0%a4%aa%e0%a4%b0%e0%a4%bf%e0%a4%ae%e0%a5%87%e0%a4%af-%e0%a4%b8%e0%a4%82%e0%a4%96%e0%a5%8d%e0%a4%af%e0%a4%be-64787\/","title":{"rendered":"\u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u093f\u0938\u0947 \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902? \u0938\u0942\u0924\u094d\u0930, \u0917\u0941\u0923\u0927\u0930\u094d\u092e, \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923"},"content":{"rendered":"


\n\u0907\u0938\u0938\u0947 \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0939\u092e\u0928\u0947\u0902 \u091c\u093e\u0928\u093e \u0915\u093f\u00a0\u0905\u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e<\/a> \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948?<\/p>\n

\u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u093f\u0938\u0947 \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902? (define rational number in hindi)<\/h2>\n

\u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u090f\u0902 \u0935\u0947 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u093f\u0928\u094d\u0939\u0947\u0902 \u0939\u092e p\/q \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0932\u093f\u0916 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u092f\u093e \u0939\u092e \u0910\u0938\u093e \u0915\u0939 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0915\u0940 \u091c\u094b \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u090f\u0902 \u0905\u0902\u0936 \u090f\u0935\u0902 \u0939\u0930 \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0932\u093f\u0916\u0940 \u091c\u093e \u0938\u0915\u0947 \u0935\u0947 \u0938\u092d\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u090f\u0902 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u090f\u0902 \u0915\u0939\u0932\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u092f\u0939\u093e\u0901 \u0905\u0902\u0936 \u090f\u0935\u0902 \u0939\u0930 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u090f\u0902 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923\u093e\u0902\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u090f\u0935\u0902 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u093e \u0939\u0930 \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u092e\u0947\u0902 p – \u0905\u0902\u0936 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u090f\u0935\u0902 q – \u0939\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\"\"<\/p>\n

\u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0947 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 (example of rational number in hindi)<\/h3>\n

-3\/2, 2\/3, 2\/5, 5\/7 \u0906\u0926\u093f\u0964 \u091c\u0948\u0938\u093e \u0915\u093f \u0939\u092e \u0926\u0947\u0916 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0907\u0928 \u0938\u092d\u0940 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u090f\u0902 p\/q \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948\u0902 \u090f\u0935\u0902 \u0905\u0902\u0936 \u090f\u0935\u0902 \u0939\u0930 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923\u093e\u0902\u0915\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0905\u0924\u0903 \u092f\u0947 \u0938\u092d\u0940 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0905\u0902\u0924\u0930\u094d\u0917\u0924 \u0906\u092f\u0947\u0902\u0917\u0947\u0964<\/p>\n

\u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u090f\u0935\u0902 \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u090f\u0902<\/h2>\n

\u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u090f\u0902 :<\/h4>\n

\u0935\u0947 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u090f\u0902 \u091c\u093f\u0928\u0915\u0947 \u0905\u0902\u0936 \u090f\u0935\u0902 \u0939\u0930 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0940 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u091a\u093f\u0928\u094d\u0939 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0910\u0938\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u090f\u0902 \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u090f\u0902 \u0915\u0939\u0932\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u091c\u0948\u0938\u0947: <\/strong>2\/3, 2\/5, -5\/-7 \u0906\u0926\u093f \u0938\u092d\u0940 \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u090f\u0902 \u0939\u0948\u0902 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0907\u0928 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0905\u0902\u0936 \u090f\u0935\u0902 \u0939\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u091a\u093f\u0928\u094d\u0939 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n

\u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u090f\u0902 :<\/h4>\n

\u0910\u0938\u0940 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u090f\u0902 \u091c\u093f\u0928\u0915\u0947 \u092f\u093e \u0924\u094b \u0905\u0902\u0936 \u092e\u0947\u0902 \u092f\u093e \u092b\u093f\u0930 \u0939\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u0930\u093f\u0928\u093e\u0915\u094d\u0924\u094d\u092e\u0915 \u091a\u093f\u0928\u094d\u0939 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0910\u0938\u0940 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u090f\u0902 \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u090f\u0902 \u0915\u0939\u0932\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964\u00a0\u091c\u0948\u0938\u0947:\u00a0<\/strong>-5\/7, 5\/-7, -2\/3 \u0906\u0926\u093f \u0938\u092d\u0940 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u092d\u0940 \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u090f\u0902 \u0939\u0948\u0902 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0907\u0928 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u092f\u093e \u0924\u094b \u0939\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u092f\u093e \u092b\u093f\u0930 \u0905\u0902\u0936 \u092e\u0947\u0902 \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u091a\u093f\u0928\u094d\u0939 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0917\u0941\u0923\u0927\u0930\u094d\u092e (property of rational number in hindi)<\/h2>\n
    \n
  1. \u090f\u0915 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e (\u091c\u094b p\/q \u092f\u093e \u0905\u0902\u0936 \u090f\u0935\u0902 \u0939\u0930 \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948) \u0905\u0917\u0930 \u0939\u092e \u0915\u093f\u0938\u0940 m \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923\u093e\u0902\u0915 \u0915\u094b \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0905\u0902\u0936 \u090f\u0935\u0902 \u0939\u0930 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u0917\u0941\u0928\u093e \u0915\u0930\u0947\u0902 \u0924\u094b \u0935\u0939 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u092c\u093f\u0932\u0915\u0941\u0932 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u092c\u0926\u0932\u0947\u0917\u0940 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924 \u0935\u0948\u0938\u0940 \u0915\u093f \u0935\u0948\u0938\u0940 \u0930\u0939\u0947\u0917\u0940\u0964<\/li>\n<\/ol>\n

    \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923:<\/h4>\n

    \u0939\u092e \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0915\u0947 \u0924\u094c\u0930 \u092a\u0930 \u090f\u0915 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e 2\/3 \u0932\u0947\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0905\u092c \u0939\u092e \u0907\u0938 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0947 \u0905\u0902\u0936 \u090f\u0935\u0902 \u0939\u0930 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0938\u0947 3 \u0915\u094b \u0917\u0941\u0928\u093e \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0907\u0938 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u094b 3 \u0938\u0947 \u0917\u0941\u0928\u093e \u0915\u0930\u0928\u0947 \u092a\u0930 \u0939\u092e\u0947\u0902 6\/9 \u092e\u093f\u0932\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0939\u092e\u0947\u0902 \u092f\u0939 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u092c\u0926\u0932\u0940 \u0939\u0941\u0908 \u0932\u0917\u0947\u0917\u0940 \u0932\u0947\u0915\u093f\u0928 \u0905\u0917\u0930 \u0939\u092e \u0907\u0938 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u094b \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0938\u0930\u0932\u0924\u092e \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0932\u093f\u0916\u0947\u0902\u0917\u0947 \u0924\u094b \u092f\u0939 2\/3 \u0939\u0940 \u092c\u0928 \u091c\u093e\u092f\u0947\u0917\u0940\u0964 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924 \u092f\u0939 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u092c\u093f\u0932\u0915\u0941\u0932 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u092c\u0926\u0932\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

    2.\u00a0\u090f\u0915 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e (\u091c\u094b p\/q \u092f\u093e \u0905\u0902\u0936 \u090f\u0935\u0902 \u0939\u0930 \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948) \u0905\u0917\u0930 \u0939\u092e \u0915\u093f\u0938\u0940 m \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923\u093e\u0902\u0915 \u0915\u094b \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0905\u0902\u0936 \u090f\u0935\u0902 \u0939\u0930\u00a0 \u00a0 \u00a0\u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0938\u0947 \u092d\u093e\u0917 \u0926\u0947\u0902\u0917\u0947 \u0924\u094b \u0935\u0939 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u092c\u093f\u0932\u0915\u0941\u0932 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u092c\u0926\u0932\u0947\u0917\u0940 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924 \u0935\u0948\u0938\u0940 \u0915\u093f \u0935\u0948\u0938\u0940 \u0930\u0939\u0947\u0917\u0940\u0964<\/p>\n

    \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923:<\/h4>\n

    \u0939\u092e \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0915\u0947 \u0924\u094c\u0930 \u092a\u0930 2\/3 \u0915\u094b \u0939\u0940 \u0932\u0947\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u094b \u0915\u093f \u090f\u0915 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924 p\/q \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0917\u0930 \u0939\u092e \u0907\u0938 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0947 \u0905\u0902\u0936 \u090f\u0935\u0902 \u0939\u0930 \u0915\u094b \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0909\u0926\u0939\u093e\u0930\u0923 \u0915\u0947 \u0924\u094c\u0930 \u092a\u0930 \u0939\u092e 3 \u0932\u0947\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0938\u0947 \u092d\u093e\u0917 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0924\u094b \u092b\u093f\u0930 \u0939\u092e\u093e\u0930\u0947 \u092a\u093e\u0938 \u0906\u0916\u093f\u0930 \u092e\u0947\u0902 2\/3 \u0939\u0940 \u092c\u091a \u091c\u093e\u092f\u0947\u0917\u0940\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u0939\u092e\u0928\u0947 \u0926\u0947\u0916\u093e \u0915\u0940 \u0905\u0917\u0930 \u0939\u092e \u090f\u0915 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0947 \u0905\u0902\u0936 \u090f\u0935\u0902 \u0939\u0930 \u0915\u094b \u090f\u0915 \u0938\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0938\u0947 \u092d\u093e\u0917 \u0926\u0947\u0924\u0947 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0935\u0939 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u092c\u093f\u0932\u0915\u0941\u0932 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u092c\u0926\u0932\u0924\u0940 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924 \u0935\u0948\u0938\u0947 \u0915\u093f \u0935\u0948\u0938\u0940 \u0939\u0940 \u0930\u0939\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

    \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u093e \u0938\u0942\u0924\u094d\u0930 (formula of rational number in hindi)<\/h3>\n

    \u0939\u092e \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0915\u0947 \u0924\u094c\u0930 \u092a\u0930 48\/72 \u0915\u094b \u0932\u0947\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0939\u092e \u0926\u0947\u0916 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u092f\u0947 \u090f\u0915 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948 \u0932\u0947\u0915\u093f\u0928 \u0939\u092e\u0947\u0902 \u092f\u0939 \u092d\u0940 \u092a\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u092f\u0947 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0938\u0930\u0932\u0924\u092e \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948\u0964 \u0905\u092d\u0940 \u0907\u0938\u0947 \u0914\u0930 \u0938\u0930\u0932 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

    \u0905\u0924\u0903 \u0939\u092e \u0907\u0938\u0947 \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0938\u0930\u0932\u0924\u092e \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0932\u093f\u0916\u0947\u0902\u0917\u0947 \u091c\u094b \u0915\u093f 2\/3 \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u091c\u094b \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e\u0913\u0902 \u0915\u093e \u092e\u093e\u0928\u0915 \u0930\u0942\u092a \u0909\u0928\u0915\u093e \u0938\u0930\u0932\u0924\u092e \u0930\u0942\u092a \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0917\u0930 \u090f\u0915 \u092a\u0930\u093f\u092e\u0947\u092f \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0938\u0930\u0932\u0924\u092e \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0935\u0939 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u092e\u093e\u0928\u0915 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

    \u0917\u0923\u093f\u0924 \u0938\u0947 \u0938\u092e\u094d\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0905\u0928\u094d\u092f \u0932\u0947\u0916:<\/strong><\/p>\n