{"id":41073,"date":"2018-07-03T18:45:05","date_gmt":"2018-07-03T13:15:05","guid":{"rendered":"https:\/\/hindi.theindianwire.com\/?p=41073"},"modified":"2018-07-03T18:45:48","modified_gmt":"2018-07-03T13:15:48","slug":"%e0%a4%b0%e0%a5%87%e0%a4%a1%e0%a5%89%e0%a4%95%e0%a5%8d%e0%a4%b8-%e0%a4%85%e0%a4%ad%e0%a4%bf%e0%a4%95%e0%a5%8d%e0%a4%b0%e0%a4%bf%e0%a4%af%e0%a4%be","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/hindi.theindianwire.com\/%e0%a4%b0%e0%a5%87%e0%a4%a1%e0%a5%89%e0%a4%95%e0%a5%8d%e0%a4%b8-%e0%a4%85%e0%a4%ad%e0%a4%bf%e0%a4%95%e0%a5%8d%e0%a4%b0%e0%a4%bf%e0%a4%af%e0%a4%be-41073\/","title":{"rendered":"\u0930\u0947\u0921\u0949\u0915\u094d\u0938 \u0905\u092d\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e\u090f\u0902 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948\u0902?"},"content":{"rendered":"


\n\u0936\u092c\u094d\u0926 \u0930\u0947\u0921\u0949\u0915\u094d\u0938 (Red+ox) \u0905\u092a\u091a\u092f\u0928 (Reduction) \u0924\u0925\u093e \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 (oxidation) \u0915\u0947 \u0938\u0902\u092f\u094b\u0917 \u0938\u0947 \u092c\u0928\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0936\u092c\u094d\u0926 ‘\u0905\u092a\u091a\u092f\u094b\u092a\u091a\u092f’ \u092d\u0940 \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u0930\u0947\u0921\u094b\u0915\u094d\u0938 \u0905\u092d\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948? (what is redox reaction in hindi)<\/h3>\n

\u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0930\u0947\u0921\u0949\u0915\u094d\u0938 \u0905\u092d\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0926\u094b \u0905\u0930\u094d\u0927 \u0905\u092d\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e\u090f\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u093f\u0928\u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u091c\u092c\u0915\u093f \u0926\u0942\u0938\u0930\u0940 \u0905\u092a\u091a\u092f\u0928 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0905\u092d\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928 \u0928\u093f\u0937\u094d\u0915\u093e\u0938\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0924\u0925\u093e \u0905\u092a\u091a\u092f\u0928 \u0905\u092d\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928 \u0917\u094d\u0930\u0939\u0923 \u0915\u093f\u090f \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0905\u0924\u0903 \u0939\u092e \u0915\u0939 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0915\u093f \u0930\u0947\u0921\u0949\u0915\u094d\u0938 \u0905\u092d\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u090f\u0915 \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928 \u0938\u094d\u0925\u093e\u0928\u093e\u0902\u0924\u0930\u0923 \u092a\u094d\u0930\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u0935\u0939 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u091c\u093f\u0938\u0915\u093e \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0935\u0939 \u0926\u0942\u0938\u0930\u0947 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u094b \u0905\u092a\u091a\u092f\u093f\u0924 \u0915\u0930 \u0926\u0947\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0905\u0924\u0903 \u0905\u092a\u091a\u093e\u092f\u0915 (Reductent) \u0915\u0939\u0932\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0905\u092a\u091a\u092f\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u0935\u093e\u0932\u093e \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u093e\u0930\u0915 (oxident) \u0915\u0939\u0932\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 –<\/strong> Zn+CuSO4<\/sub> \u2192 ZnSO4<\/sub> + Cu<\/p>\n

\u0907\u0938 \u0905\u092d\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u092e\u0947 Zn, 2 \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928 \u0915\u093e \u0924\u094d\u092f\u093e\u0917 \u0915\u0930\u0915\u0947 Zn2+\u00a0<\/sup>\u0924\u0925\u093e Cu2+\u00a0<\/sup>2 \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928 \u0917\u094d\u0930\u0939\u0923 \u0915\u0930\u0915\u0947 Cu \u092c\u0928\u093e \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948 \u091c\u094b\u0915\u093f \u0915\u094d\u0930\u092e\u0936\u0903 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0924\u0925\u093e \u0905\u092a\u091a\u092f\u0928 \u0905\u092d\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e\u090f\u0902 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0905\u0924\u0903 \u092f\u0939 \u090f\u0915 \u0930\u0947\u0921\u0949\u0915\u094d\u0938 \u0905\u092d\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0924\u0925\u093e \u0905\u092a\u091a\u092f\u0928 (oxidation and reduction in hindi)<\/h3>\n

\u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 (oxidation in hindi)<\/h4>\n

1. \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0938\u0947 \u0939\u093e\u0907\u0921\u094d\u0930\u094b\u091c\u0928 \u092a\u0930\u092e\u093e\u0923\u0941 \u0915\u093e \u092c\u093e\u0939\u0930 \u0928\u093f\u0915\u0932\u0928\u093e \u0905\u0925\u0935\u093e \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u091c\u0928 \u092a\u0930\u092e\u093e\u0923\u0941 \u0915\u093e \u091c\u0941\u0921\u093c\u0928\u093e \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 –<\/strong> 4Na +O2<\/sub> \u2192 2Na2<\/sub>O (Na \u0915\u093e \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923)<\/p>\n

2HI \u2192 H2<\/sub>+I2<\/sub> (I–<\/sup>\u0915\u093e \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923)<\/p>\n

2. \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0915\u093e \u0927\u0928 \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u0941\u0924\u093f \u0905\u0935\u092f\u0935 (electropositive component) \u0915\u092e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u092c\u0915\u093f \u090b\u0923 \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u0941\u0924\u093f \u0905\u0935\u092f\u0935 (electronegative component) \u092c\u0922\u093c\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

3. \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928\u093f\u0915 \u0938\u093f\u0926\u094d\u0927\u093e\u0902\u0924 \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u092a\u0930 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0935\u0939 \u092a\u094d\u0930\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928 \u092e\u0941\u0915\u094d\u0924 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924 \u092f\u0939 \u090f\u0915 \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928 \u0924\u094d\u092f\u093e\u0917\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e (de-electronation) \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

4. \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0924\u0924\u094d\u0935 \u0915\u0940 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u092c\u0922\u093c\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u0905\u092a\u091a\u092f\u0928 (reduction in hindi)<\/h4>\n

1. \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u093e\u0907\u0921\u094d\u0930\u094b\u091c\u0928 \u092a\u0930\u092e\u093e\u0923\u0941 \u0915\u093e \u091c\u0941\u0921\u093c\u0928\u093e \u0905\u0925\u0935\u093e \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u091c\u0928 \u092a\u0930\u092e\u093e\u0923\u0941 \u0915\u093e \u092c\u093e\u0939\u0930 \u0928\u093f\u0915\u0932\u0928\u093e \u0905\u092a\u091a\u092f\u0928 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 – H + CuO \u2192 Cu + H2<\/sub>O (CuO \u0915\u093e \u0905\u092a\u091a\u092f\u0928)<\/p>\n

H2<\/sub> + S \u2192 H2<\/sub>S (S \u0915\u093e \u0905\u092a\u091a\u092f\u0928)<\/p>\n

2. \u0905\u092a\u091a\u092f\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0927\u0928 \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u0941\u0924\u093f \u0905\u0935\u092f\u0935 \u092c\u0922\u093c\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u092c\u0915\u093f \u090b\u0923 \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u0941\u0924\u093f \u0905\u0935\u092f\u0935 \u0918\u091f\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964
\n3. \u0905\u092a\u091a\u092f\u0928 \u0935\u0939 \u092a\u094d\u0930\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0938\u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928 \u091c\u094b\u0921\u093c\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0905\u0930\u094d\u0925\u093e\u0924 \u092f\u0939 \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928 \u0917\u094d\u0930\u0939\u0923 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0940 \u092a\u094d\u0930\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e (electronation) \u0939\u0948\u0964
\n4. \u0905\u092a\u091a\u092f\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0924\u0924\u094d\u0935 \u0915\u0940 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0918\u091f\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

\u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u093e\u0930\u0915 \u0924\u0925\u093e \u0905\u092a\u091a\u093e\u092f\u0915 (oxidant and reductant in hindi)<\/h3>\n

\u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u093e\u0930\u0915 (oxidant in hindi)<\/h4>\n
    \n
  1. \u092f\u0947 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0926\u0942\u0938\u0930\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0943\u0924 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0905\u0925\u0935\u093e \u0938\u094d\u0935\u092f\u0902 \u0905\u092a\u091a\u092f\u093f\u0924 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/li>\n
  2. \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u093e\u0930\u0915 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0930\u0947\u0921\u0949\u0915\u094d\u0938 \u0905\u092d\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u092e\u0947 \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928 \u0917\u094d\u0930\u0939\u0923 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u093f\u0938\u0938\u0947 \u0907\u0928\u0915\u0940 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0918\u091f\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/li>\n
  3. \u0909\u091a\u094d\u091a \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u0941\u0924 \u090b\u0923\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915\u0924\u093e \u0935\u093e\u0932\u0947 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u092a\u094d\u0930\u092c\u0932 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u093e\u0930\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/li>\n<\/ol>\n

    \u0905\u092a\u091a\u093e\u092f\u0915 (reductant in hindi)<\/h4>\n
      \n
    1. \u092f\u0947 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0926\u0942\u0938\u0930\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0905\u092a\u091a\u092f\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0905\u0925\u0935\u093e \u0938\u094d\u0935\u092f\u0902 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0943\u0924 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/li>\n
    2. \u0905\u092a\u091a\u093e\u092f\u0915 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u0930\u0947\u0921\u0949\u0915\u094d\u0938 \u0905\u092d\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u092e\u0947 \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928 \u0915\u093e \u0924\u094d\u092f\u093e\u0917 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u093f\u0938\u0938\u0947 \u0907\u0928\u0915\u0940 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u092c\u0922\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/li>\n
    3. \u0909\u091a\u094d\u091a \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u0941\u0924 \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915\u0924\u093e \u0935\u093e\u0932\u0947 \u092a\u0926\u093e\u0930\u094d\u0925 \u092a\u094d\u0930\u092c\u0932 \u0905\u092a\u091a\u093e\u092f\u0915 \u0939\u094b\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/li>\n<\/ol>\n

      \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e (oxidation number in hindi):<\/h3>\n

      \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092f\u094c\u0917\u093f\u0915 \u0915\u0947 \u092c\u0928\u0928\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092a\u0930\u092e\u093e\u0923\u0941 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u091c\u093f\u0924\u0928\u0947 \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0924\u094d\u092f\u093e\u0917 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0905\u0925\u0935\u093e \u091c\u093f\u0924\u0928\u0947 \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0909\u0938\u0915\u0947 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0917\u094d\u0930\u0939\u0923 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u0935\u0939 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0939\u0932\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

      \u092f\u0926\u093f \u092a\u0930\u092e\u093e\u0923\u0941 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0924\u094d\u092f\u093e\u0917 \u0939\u094b \u0930\u0939\u093e \u0939\u0948 \u0924\u094b \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u094b \u0927\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 \u0924\u0925\u093e \u092f\u0926\u093f \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928 \u0917\u094d\u0930\u0939\u0923 \u0915\u093f\u090f \u091c\u093e \u0930\u0939\u0947 \u0939\u094b \u0924\u094b \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u094b \u090b\u0923\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0938\u0947 \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n

      \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u091c\u094d\u091e\u093e\u0924 \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0928\u093f\u092f\u092e (how to find oxidation number in hindi)<\/h3>\n

      1. \u092e\u0941\u0915\u094d\u0924 \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u092e\u093e\u0923\u0941 \u0924\u0925\u093e \u0905\u0923\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964
      \n2. \u0938\u0902\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924 \u0905\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0941\u091b \u0924\u0924\u094d\u0935\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0928\u093f\u092e\u094d\u0928 \u092a\u094d\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902 :-<\/p>\n

        \n
      • \u0939\u093e\u0907\u0921\u094d\u0930\u094b\u091c\u0928 \u0915\u0940 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e +1 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/li>\n
      • \u0927\u093e\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0939\u093e\u0907\u0921\u094d\u0930\u093e\u0907\u0921 \u092e\u0947\u0902 -1 \u092f\u0939 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/li>\n
      • \u0915\u094d\u0937\u093e\u0930\u0940\u092f \u0927\u093e\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e +1 \u0938\u0926\u0948\u0935 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/li>\n
      • \u0915\u094d\u0937\u093e\u0930\u0940\u092f \u092e\u0943\u0926\u093e \u0927\u093e\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e +2 \u0938\u0926\u0948\u0935 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/li>\n
      • \u0911\u0915\u094d\u0938\u093e\u0907\u0921\u094b \u092e\u0947\u0902 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u091c\u0928 \u0915\u0940 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e -2 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u091c\u092c\u0915\u093f \u092a\u0930\u093e\u0915\u094d\u0938\u093e\u0907\u0921\u094b\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u092f\u0939 -1 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/li>\n
      • \u0938\u0932\u094d\u092b\u093e\u0907\u0921\u094b \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0932\u094d\u092b\u0930 \u0915\u0940 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e -2 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/li>\n
      • \u092b\u094d\u0932\u094b\u0930\u0940\u0928 \u0915\u0940 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0938\u0926\u0948\u0935 -1 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/li>\n<\/ul>\n

        3. \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0924\u0924\u094d\u0935 \u0915\u0940 \u0905\u0927\u093f\u0915\u0924\u092e \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u093e \u092e\u093e\u0928 \u0909\u0938\u0915\u0940 \u0938\u092e\u0942\u0939 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e (group number) \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u092b\u094d\u0932\u094b\u0930\u0940\u0928 \u0924\u0925\u093e \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u091c\u0928 \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0905\u092a\u0935\u093e\u0926 \u0939\u0948\u0902\u0964
        \n4. \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0924\u0924\u094d\u0935 \u0915\u0940 \u0928\u094d\u092f\u0942\u0928\u0924\u092e \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e (\u0938\u092e\u0942\u0939 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e – 8) \u0915\u0947 \u092c\u0930\u093e\u092c\u0930 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 ,\u0927\u093e\u0924\u0941\u090f\u0902 \u0907\u0938\u0915\u0940 \u0905\u092a\u0935\u093e\u0926 \u0939\u0948\u0902\u0964
        \n5. \u0938\u0902\u0915\u094d\u0930\u092e\u0923 \u0927\u093e\u0924\u0941\u090f\u0902 \u0924\u0925\u093e P \u092c\u094d\u0932\u0949\u0915 \u0924\u0924\u094d\u0935 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u0928\u0936\u0940\u0932 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964
        \n6. \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092f\u094c\u0917\u093f\u0915 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u092e\u093e\u0923\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0940 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u093e \u092f\u094b\u0917\u092b\u0932 \u0938\u0926\u0948\u0935 \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948<\/p>\n

        \u0938\u0902\u092f\u094b\u091c\u0915\u0924\u093e \u0924\u0925\u093e \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u0940 \u0924\u0941\u0932\u0928\u093e (comparison between Valency and Oxidation number in hindi):<\/h3>\n
          \n
        1. \u0938\u0902\u092f\u094b\u091c\u0915\u0924\u093e \u0924\u0924\u094d\u0935 \u0915\u0940 \u0938\u0902\u092f\u094b\u091c\u0928 \u0915\u094d\u0937\u092e\u0924\u093e \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0907\u0938\u0947 + \u0905\u0925\u0935\u093e – \u091a\u093f\u0928\u094d\u0939 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0926\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u092c \u0915\u0940 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u093f\u0938\u0940 \u092a\u0930\u092e\u093e\u0923\u0941 \u092a\u0930 \u0909\u092a\u0938\u094d\u0925\u093f\u0924 \u0906\u0935\u0947\u0936 (\u0935\u093e\u0938\u094d\u0924\u0935\u093f\u0915 \u0905\u0925\u0935\u093e \u0906\u092d\u093e\u0938\u0940) \u0915\u094b \u092a\u094d\u0930\u0926\u0930\u094d\u0936\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0924\u0925\u093e \u0906\u0935\u0947\u0936 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0907\u0938\u0947 + \u0905\u0925\u0935\u093e – \u091a\u093f\u0928\u094d\u0939 \u0926\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/li>\n
        2. \u0938\u0902\u092f\u094b\u091c\u0915\u0924\u093e \u0915\u093e \u092e\u093e\u0928 \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f\u0924\u0903 \u0915\u093f\u0938\u0940 \u0924\u0924\u094d\u0935 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0928\u093f\u0936\u094d\u091a\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u092c \u0915\u0940 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u093e \u092e\u093e\u0928 \u092f\u094c\u0917\u093f\u0915 \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0930\u0939\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/li>\n
        3. \u0938\u0902\u092f\u094b\u091c\u0915\u0924\u093e \u0938\u0926\u0948\u0935 \u090f\u0915 \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u091c\u092c\u0915\u093f \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925-\u0938\u093e\u0925 \u092d\u093f\u0928\u094d\u0928\u093e\u0924\u094d\u092e\u0915 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u092d\u0940 \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964<\/li>\n
        4. \u0905\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f \u0917\u0948\u0938\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0905\u0924\u093f\u0930\u093f\u0915\u094d\u0924 \u0938\u0902\u092f\u094b\u091c\u0915\u0924\u093e \u0915\u093e \u092e\u093e\u0928 0 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e \u091c\u092c \u0915\u0940 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0938\u0902\u0916\u094d\u092f\u093e \u0915\u093e \u092e\u093e\u0928 \u0936\u0942\u0928\u094d\u092f \u0939\u094b \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/li>\n<\/ol>\n

          \u0930\u0947\u0921\u0949\u0915\u094d\u0938 \u0905\u092d\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 (applications of redox reaction in hindi)<\/h3>\n

          1. \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u0941\u0924 \u0930\u093e\u0938\u093e\u092f\u0928\u093f\u0915 \u0938\u0947\u0932 (electrochemical cell):<\/strong><\/p>\n

          \u0930\u0947\u0921\u0949\u0915\u094d\u0938 \u0905\u092d\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e\u0913\u0902 \u092a\u0930 \u0906\u0927\u093e\u0930\u093f\u0924 \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u094b\u0915\u0947\u092e\u093f\u0915\u0932 \u0938\u0947\u0932 \u092f\u093e \u092c\u0948\u091f\u0930\u0940 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0939\u092e\u093e\u0930\u0947 \u0926\u0948\u0928\u093f\u0915 \u091c\u0940\u0935\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0908 \u091b\u094b\u091f\u0947 \u0914\u0930 \u092c\u0921\u093c\u0947 \u0917\u0948\u091c\u0947\u091f \u0914\u0930 \u0909\u092a\u0915\u0930\u0923\u094b\u0902 \u0915\u094b \u091a\u0932\u093e\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0935\u094d\u092f\u093e\u092a\u0915 \u0930\u0942\u092a \u0938\u0947 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

          \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f-\u0938\u094d\u091f\u094b\u0930\u0947\u091c \u0938\u0947\u0932 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0939\u092e\u093e\u0930\u0940 \u0915\u093e\u0930\u094b\u0902, \u091f\u094d\u0930\u0915\u094b\u0902, \u092c\u0938\u094b\u0902, \u091f\u094d\u0930\u0947\u0928\u094b\u0902, \u0939\u0935\u093e\u0908 \u091c\u0939\u093e\u091c \u0906\u0926\u093f \u0915\u0940 \u0938\u092d\u0940 \u0935\u093f\u0926\u094d\u092f\u0941\u0924 \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915\u0924\u093e\u0913\u0902 \u0915\u094b \u0906\u092a\u0942\u0930\u094d\u0924\u093f \u0915\u0930\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

          2.\u00a0\u0930\u0938\u093e\u092f\u0928\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0909\u0924\u094d\u092a\u093e\u0926\u0928:<\/span><\/strong><\/p>\n

          \u0939\u092e\u093e\u0930\u0947 \u0926\u0948\u0928\u093f\u0915 \u091c\u0930\u0942\u0930\u0924\u094b\u0902 \u091c\u0948\u0938\u0947 \u0915\u093f \u0915\u093e\u0938\u094d\u091f\u093f\u0915 \u0938\u094b\u0921\u093e, \u0915\u094d\u0932\u094b\u0930\u0940\u0928, \u092b\u094d\u0932\u094b\u0930\u093e\u0907\u0928 \u0907\u0924\u094d\u092f\u093e\u0926\u093f \u0915\u0947 \u0915\u0908 \u0930\u0938\u093e\u092f\u0928\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u094b\u0932\u093f\u0938\u093f\u0938 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0909\u0924\u094d\u092a\u093e\u0926\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u094b \u0930\u0947\u0921\u0949\u0915\u094d\u0938 \u0905\u092d\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e\u0913\u0902 \u092a\u0930 \u0906\u0927\u093e\u0930\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/span><\/p>\n

          3. \u0927\u093e\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u0947 \u0938\u0902\u0915\u094d\u0937\u093e\u0930\u0923 (corrosion) \u092e\u0947\u0902 \u092d\u0940 \u0930\u0947\u0921\u0949\u0915\u094d\u0938 \u0905\u092d\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e\u090f\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u0924\u0925\u093e \u0938\u093e\u092e\u093e\u0928\u094d\u092f\u0924\u092f\u093e \u0927\u093e\u0924\u0941\u090f\u0902 \u0905\u092a\u0928\u0947 \u0911\u0915\u094d\u0938\u093e\u0907\u0921 \u092e\u0947\u0902 \u092a\u0930\u093f\u0935\u0930\u094d\u0924\u093f\u0924 \u0939\u094b \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/p>\n

          4. \u0927\u093e\u0924\u0941\u0913\u0902 \u0915\u093e \u0928\u093f\u0937\u094d\u0915\u0930\u094d\u0937\u0923 (extraction of metals):<\/strong><\/p>\n

          \u090f\u0915 \u0909\u092a\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924 \u0905\u092a\u091a\u093e\u092f\u0915 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0915\u0930\u0915\u0947, \u0927\u093e\u0924\u0941 \u0911\u0915\u094d\u0938\u093e\u0907\u0921 \u0915\u094b \u0927\u093e\u0924\u0941\u0913\u0902 \u092e\u0947\u0902 \u0905\u092a\u091a\u092f\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0909\u0926\u093e\u0939\u0930\u0923 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f- \u0935\u093e\u0924\u094d\u092f\u093e \u092d\u091f\u094d\u091f\u0940 (blast furnace) \u092e\u0947 \u0915\u094b\u0915 \u0915\u093e \u0909\u092a\u092f\u094b\u0917 \u0905\u092a\u091a\u093e\u092f\u0915 \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0930\u0915\u0947\u00a0Fe2<\/sub>O3<\/sub>\u00a0\u0915\u094b Fe \u092e\u0947 \u0905\u092a\u091a\u092f\u093f\u0924 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964<\/p>\n

          \u0907\u0938 \u0935\u093f\u0937\u092f \u0938\u0947 \u0938\u092e\u094d\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u092f\u0926\u093f \u0906\u092a\u0915\u093e \u0915\u094b\u0908 \u0938\u0935\u093e\u0932 \u092f\u093e \u0938\u0941\u091d\u093e\u0935 \u0939\u0948, \u0924\u094b \u0906\u092a \u0909\u0938\u0947 \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0915\u092e\u0947\u0902\u091f \u092e\u0947\u0902 \u0932\u093f\u0916 \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964<\/em><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

          \u0936\u092c\u094d\u0926 \u0930\u0947\u0921\u0949\u0915\u094d\u0938 (Red+ox) \u0905\u092a\u091a\u092f\u0928 (Reduction) \u0924\u0925\u093e \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 (oxidation) \u0915\u0947 \u0938\u0902\u092f\u094b\u0917 \u0938\u0947 \u092c\u0928\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0936\u092c\u094d\u0926 ‘\u0905\u092a\u091a\u092f\u094b\u092a\u091a\u092f’ \u092d\u0940 \u092a\u094d\u0930\u092f\u094b\u0917 \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0930\u0947\u0921\u094b\u0915\u094d\u0938 \u0905\u092d\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948? (what is redox reaction in hindi) \u092a\u094d\u0930\u0924\u094d\u092f\u0947\u0915 \u0930\u0947\u0921\u0949\u0915\u094d\u0938 \u0905\u092d\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0926\u094b \u0905\u0930\u094d\u0927 \u0905\u092d\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e\u090f\u0902 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0902 \u091c\u093f\u0928\u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u091c\u092c\u0915\u093f \u0926\u0942\u0938\u0930\u0940 \u0905\u092a\u091a\u092f\u0928 \u0939\u094b\u0924\u0940 \u0939\u0948 \u0915\u094d\u092f\u094b\u0902\u0915\u093f \u0911\u0915\u094d\u0938\u0940\u0915\u0930\u0923 \u0905\u092d\u093f\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0932\u0947\u0915\u094d\u091f\u094d\u0930\u0949\u0928 \u0928\u093f\u0937\u094d\u0915\u093e\u0938\u093f\u0924 […]<\/p>\n","protected":false},"author":48,"featured_media":41646,"comment_status":"open","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[5287],"tags":[6105],"yst_prominent_words":[],"class_list":["post-41073","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-science","tag-6105"],"amp_enabled":true,"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/hindi.theindianwire.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/41073","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/hindi.theindianwire.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/hindi.theindianwire.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/hindi.theindianwire.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/48"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/hindi.theindianwire.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=41073"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/hindi.theindianwire.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/41073\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/hindi.theindianwire.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/41646"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/hindi.theindianwire.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=41073"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/hindi.theindianwire.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=41073"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/hindi.theindianwire.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=41073"},{"taxonomy":"yst_prominent_words","embeddable":true,"href":"https:\/\/hindi.theindianwire.com\/wp-json\/wp\/v2\/yst_prominent_words?post=41073"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}